Vrijwilligerswerk in het buitenland
Riverside Wildlife Rehabilitation Centre
Buiten douches, écht Afrikaans eten en een heleboel vrijwilligers
September 2017, een klein vliegtuig landt op een plek wat in niets lijkt op een luchthaven. Het hoofdgebouw, ofwel de terminal, is van leem en riet. Voor de ingang staan grote houten beelden van de 'big-five'. Het avontuur begon al op Schiphol, maar begint nu heel echt te voelen. Moe van anderhalve dag reizen pak ik mijn koffers aan uit het vliegtuig en bij de terminal vind ik een aardige meneer die een bordje vasthoudt waar mijn naam op staat.
De eerste indrukken
Onderweg naar Riverside kijk ik mijn ogen uit; kuddes koeien met grote hoorns lopen los rond in de velden maar ook gewoon over de weg, als de normaalste zaak van de wereld. In de berm staan borden die ik nog nooit heb gezien, zoals 'Pas op! Krokodillen gebied' & 'Pas op! Overstekende apen'. Al dit naast het rijden aan de linkerkant van de weg, maakt de ervaring nu al uniek.
Als ik ben aangekomen op Riverside ontmoet ik gelijk een aantal vrijwilligers. De vrijwilligers komen uit alle hoeken van de wereld, Zwitserland, Canada, Australië, Spanje en ga zo maar door. Het zijn allemaal heel verschillende mensen, met elk hun eigen motief om hier als vrijwilliger te komen werken. De een is er al een halfjaar en de ander is op doorreis in het land of op het continent en blijft slechts enkele weken. Sommige mensen komen met zijn tweeën of als gezin, maar het grootste deel is hier op eigen houtje, net als ik.
Een lokale vrijwilligster leidt mij naar de dormitories (de slaapplekken van de vrijwilligers) en laat mij mijn kamer zien. Ik ontmoet gelijk een kamergenootje, ze komt uit Canada en geeft me een warm welkom. Omdat ik de lange reis nog in mijn kleren heb zitten en de kleren die ik aan heb daarbij veel te warm zijn voor het klimaat hier, zoek ik de douches op. En zo primitief als het kan, de douches zijn niets meer dan een paar schotten met waterleidingen en een gordijn voor je privacy, maar allemaal gewoon in de buitenlucht. Hoewel het in het begin even wennen was, buiten douchen is zo verkeerd nog niet zolang het warme water het maar doet...
Mijn eerste maal in Zuid-Afrika is een traditioneel Afrikaans gerecht genaamd 'bunny-chow'. Brood gevuld met een gekruid mengsel van gehakt en verschillende groenten. Er wordt mij verteld dat er wekelijks een braai georganiseerd wordt en hoewel het lijkt op een gewone barbecue, laat het Afrikaanse mensen niet horen dat je het zo noemt. Het verschil is er namelijk wel degelijk en zit hem in de manier van klaarmaken van het vlees en de 'pap' die erbij geserveerd wordt.
Bij de rehabilitatie van jonge primaten is de rol van surrogaatouder het allerbelangrijkst. De dieren leren vlooien, spelen, sociaal met soortgenoten om te gaan en jij moet ze daarbij helpen. Dankbaar!
De dieren
Gedoucht en wel loop ik weer terug naar het hoofdgebouw van Riverside, het is een kleine 10 minuutjes lopen vanaf de dormitories. Onderweg kom ik langs verschillende verblijven ingericht als semi-wild, wat betekent dat de apen die hierin verblijven geen menselijk contact (meer) hebben. Deze laatste stap bereid ze voor op een leven in het wild. In de semi-wild verblijven vind je een afgesloten verblijf, de intro, voor apen die zullen worden geïntroduceerd aan de bestaande troep. Zo wordt de introductie gecontroleerd en kan er nog goed op de gezondheid worden gelet van de apen die er ook bíjna klaar voor zijn. Daarna kom ik langs een ander verblijf. Een groot, ruim verblijf met veel verrijkingsmateriaal. Hier zitten de apen die nog wel enigszins menselijk contact hebben en dagelijks worden gevoerd, als zij oud en sterk genoeg zijn zullen ook zij een semi-wild verblijf in gaan. Als je goed kijkt zie je verstopt tussen de bomen nog een ander groot semi-wild verblijf, hier zitten een aantal Semango apen, een bedreigde soort. Riverside helpt op deze manier mee aan de conservatie van deze mooie soort.
Aangekomen bij de hoofdgebouwen van Riverside vind ik nog een tweetal kleinere verblijven. De verblijven zijn ingericht voor de jongste apen, de meesten komen dan ook binnen als wees, slechts een enkeling als gewonde volwassene of als ex-huisdier. Het verblijf voor de jonge bavianen heet 'Monty'. Monty is niet al te groot, ingericht met verrijkingsmateriaal, veel klim en klauter mogelijkheden en huist nu 18 bavianen tussen 1 maand en 2,5 jaar oud. Het verblijf voor jonge vervet apen heet 'Georgie' en staat iets verderop. Georgie huist momenteel nog maar een handjevol 'baby's' van vorig seizoen.
De eerste keer dat je op minder dan een meter afstand staat van een jonge baviaan, hij je aankijkt met zijn grote bruine ogen, terwijl hij onderuitgezakt op zijn billen voor de tralies van het hek zit, wordt een onbetaalbaar moment als hij je zijn hand aanbiedt wanneer je naar hem kijkt.
Het was Olly, een jonge baviaan die als wees binnenkwam en intussen al tot een vent van bijna 8kg is gegroeid.
Vrijwilliger bij Riverside Wildlife rehabilitation centre
Op het bedrijf zijn verschillende disciplines. De eerste twee uren van je dag, 07.00-09.00 sluit je aan bij je vaste discipline en daarna is het tijd om gezamenlijk andere werkzaamheden uit te voeren en natuurlijk om tijd door te brengen met de jongste apen in de opvang. Het vervullen van de rol als surrogaatouder voor de kleintjes is geweldig mooi en leuk, maar ook noodzakelijk en soms zelfs vermoeiend... Omdat ik er ben in de periode waarin de meeste jonge vervet aapjes geboren worden en dus binnenkomen, heb ik aardig wat slapeloze nachten gehad met aapjes die me wakkerhouden door te schreeuwen om aandacht en eten.
Op mijn eerste dag mag ik beginnen bij de 'food-prep'. Grote kratten vol vers fruit en groente, snijden en verdelen voor alle aanwezige dieren op de opvang. Binnen een week had ik het hanteren van de machete in de vingers en al gauw stond ik te delegeren en andere mensen aan te sturen. Ik heb het hier super naar mijn zin gehad!
Gezien mijn achtergrond wilde ik natuurlijk ook graag de medische kennis en ervaring die ik heb inzetten op het bedrijf. Daar kreeg ik dan ook vanaf mijn 3e week de kans voor en heb deze uiteraard met beide handen aangegrepen. Mijn nieuwe discipline was nu de 'clinic'. Aannemen, beoordelen, behandelen en in de gaten houden van zieke dieren. Helemaal mijn straatje natuurlijk en ik heb er dan ook veel energie uitgehaald. Wát een ervaring is dat, medische verzorging toepassen bij bavianen en vervets. En één die mij altijd bij zal blijven! Deze discipline is dan ook niet alleen voor de ochtend, de zieke dieren hebben meerdere malen per dag zorg nodig, worden meerdere malen per dag gevoerd en samen met de hoofdverzorgster van de clinic verplaats ik over de dag heen de apen van binnen naar buiten en andersom. Want zon is niet alleen goed voor ons, maar ook de apen hebben baat bij frisse lucht en vitamine D.
Het verhaal van Lompie.
Lompie is een mooie Chacma van ongeveer 4 jaar oud, dus aan het eind van zijn puberteit. Hij zit in het verblijf wat 'Middles' genoemd wordt. Een groot verblijf met verrijkingsmateriaal, waar nog gevoerd wordt maar het menselijk contact is in dit stadium gereduceerd. Dit is de stap na het 'Monty' verblijf, het verblijf van de jongste bavianen. En de laatste stap voor de introductie in een semi-wild verblijf.
Met een grote groep vrijwilligers zijn we begonnen aan het verwerken van gegevens over deze apen, één voor één. Ze worden in slaap gebracht, gevaccineerd, ontwormd en details van het lichaam worden opgemeten en nauwkeurig bijgehouden.
Lompie zag er wat voddig uit en toen we verder keken leek hij last van dunne ontlasting te hebben. De beheerder van Riverside verdacht een darmbacterie en wilde Lompie onder behandeling stellen bij de clinic. Omdat Lompie al een grote jongen is, was zijn nieuwe tijdelijke onderkomen wel heel erg klein. Ik had me voorgenomen goed voor hem te zorgen en voor ik het doorhad was er een bijzondere band ontstaan tussen mij en deze baviaan.
Alle eten en drinken die je bij Lompie in zijn quarantaine verblijf zet, ligt binnen de kortste keren om. Dus loop ik tot wel 10 keer op een dag naar Lompie toe om hem met de gieter water aan te bieden en telkens krijgt hij wat stukken groente en fruit tot hij voor dat moment weer verzadigd is. Hij voelt dat mijn bedoelingen goed zijn, ik neem ook graag de tijd om even bij hem te zitten en tegen hem te praten. Na de eerste dag pakt hij tussen de tralies door mijn been vast.. Ondertussen smakt hij met zijn lippen naar mij.
'Lip-smacking' is sociaal gedrag, net als elkaar vlooien, de apen laten elkaar op deze manier zien dat deze vrienden willen zijn of worden
De band wordt gedurende de week sterker en mooier. Ik blijf hem vele malen per dag opzoeken, voeren, water geven en ik verplaats zijn verblijf met do zon mee, met telkens de helft in de schaduw tegen oververhitting. Dankbaar als Lompie is, begint hij meer en meer naar mij te vocaliseren als ik aan kom lopen, hij herkent me nu al van ver!
Als Lompie zijn behandeling is afgelopen mag hij zich bij zijn leeftijdsgenoten voegen in het semi-wild verblijf. Nog dagelijks loop ik er langs en als hij me ziet, zoekt hij me op en delen we weer een kostbaar momentje samen.
Weekly awards
Bij Riverside Wildlife centre zijn er dagelijks tussen de 20-35 vrijwilligers. Een stukje teambuilding wordt elke week georganiseerd in de vorm van een braai, dus lekker eten en gezellig drinken, met na afloop de uitreiking van de wekelijkse 'awards'. Elke week weer geniet ik hiervan, er wordt erkenning gegeven aan wat je bijdraagt en kleine dingetjes worden opgevallen door de teamleiders en projectleiders.
Mijn leukste award vond ik degene die hieronder staat afgebeeld.
In mijn laatste 2 weken werd ik benoemd als teamleider en kreeg ik het ochtenddiscipline 'Monty' onder mij.
De jonge bavianen maken er dagelijks een bende van en ik houd gelukkig wel van grof schoonmaakwerk, maar wel secuur!
Mijn team heeft dat geweten, maar achteraf was iedereen blij met het eindresultaat
Note: De palen wáren bijna zwart van viezigheid, de palen zijn nu weer de kleur van hout.
Kortom, geweldige en onvergetelijke ervaring om met deze mooie primatensoorten te mogen werken in een zonovergoten land. Uiteraard heb ik volop en met veel plezier gebruik gemaakt van de excursies die Riverside aanbiedt. Zo heb ik het Krugerpark gezien, een sight-seeing tour gedaan en zijn we naar de luipaardenopvang geweest.
Nog elke dag mis ik de apen die in mijn zorg waren, de mensen, de natuur, het eten en zelfs het buiten douchen.. Dat laatste snappen veel mensen niet, totdat je zelf tussen de bomen, met de zon in je gezicht onder een warme douche heb gestaan..
Over de apen krijg ik gelukkig regelmatig updates, het geeft zoveel voldoening om de dieren te kunnen volgen tot hun uitzet!
Hieronder zijn twee foto's van Kiwi, mijn favoriete baviaan, de eerste van ons samen en daarna hoe ze is uitgegroeid tot mooi volwassen dier.
Chika is de vervet die ik heb 'geadopteerd'. Je betaalt een kleine bijdrage en daardoor help je mee aan de voedselvoorziening, medicatie en transportmiddelen die gebruikt worden voor jouw 'geadopteerde aap'. In ruil daarvoor krijg je updates over haar uitzet!
*Alle apen worden gechipt zodat er terugkoppeling kan komen als ze weer eens worden gesignaleerd*
De Chacma-bavianen hebben geen paarseizoen, net als mensen kunnen zij het hele jaar door jongen krijgen. Het zijn grote primaten met een volwassen gewicht tot 35kg voor vrouwen en tot wel 45 voor mannen. Ze hebben een roodbruin tot bruine vacht, hele grote hoektanden en de bekende rode billen.
Een troep bestaat uit meerdere alfa-mannen, waarvan slechts één de échte baas is, met elk hun eigen harem aan vrouwtjes om zich heen. Onderling zullen zij altijd blijven strijden voor de mooiste en meest vruchtbare vrouwtjes en deze dan ook van elkaar 'stelen', dit gaat met een hoop geweld en lawaai. De hiërarchie is heel belangrijk voor de gezondheid van een troep. Zoals de meeste primaten zijn bavianen erg vocaal en hebben verschillende roepen en geluiden om met elkaar te communiceren. Het gaat van zachtere vocalisaties tot hard gillen en ze hebben voor elke communicatie een ander geluid of een combinatie van geluiden. Ook dit hoort bij de opvoeding en wordt elkaar geleerd tijdens de eerste jaren van hun leven.
Het bepalen van de rangorde begint al op jonge leeftijd, ook in Monty is dit gedrag te zien. De mannen hebben duidelijk de overhand, Ron en Dennis strijden samen om het hoogste plekje in de rangorde, ze stoeien en willen elkaar laten zien dat zij de baas zijn. Dit gedrag is belangrijk en bereidt ze voor op het echte werk als het er straks op aan komt wanneer ze volwassen zijn. Terwijl de mannen strijden om het hoogste plekje in de rangorde, heeft Kiwi haar plek als alfa-vrouw veroverd. Ze helpt mee in de opvoeding door anderen voor hun gedragingen te corrigeren en ze leert de jongsten de kneepjes van het apenleven, zoals het eten van bananen en vlooien van soortgenoten.
De Vervet-apen zijn een stuk kleiner dan de bavianen, slechts 5kg tot 6kg ze hebben lichte vacht en een tekening op het gezicht wat lijkt op een masker. Onder hun vacht en op de minder behaarde buik, zie je een blauwe huid, in het Afrikaans heet een Vervet dan ook Blauwaap. Het zijn mooie aapjes om te zien en maken leuke geluiden. Voor elk gevaar hebben ze een andere noodroep, die je alleen uit elkaar kan halen als je hier een getraind oor voor heb. De geluiden gaan van knappen tot geluiden die lijkten op het dat van een krolse poes. Onder de vervet apen heerst ook een duidelijke hiërarchie, in de intro van het semi-wild verblijf genaamd 'Natal', is de alfa van de groep duidelijk een vrouw. Ze wordt Kitty genoemd, zij houdt alle apen goed in de gaten en grijpt in als het nodig is.
Voor Vervets geldt wel een seizoen waarin de meeste jongen geboren worden. Dit begint in het voorjaar, in Afrika is dit vanaf november en zal doorgaan tot ongeveer februari. Als de aapjes geboren worden is de vacht donker tot zwart en het gezicht is roze gekleurd.
Reactie plaatsen
Reacties